Phạt hay kỉ luật con là một trong những cách được nhiều phụ huynh áp dụng để giáo dục trẻ. Tuy nhiên, việc kỉ luật con sẽ chỉ đem lại hiệu quả khi cha mẹ lựa chọn được hình thức phù hợp với tâm lý và lứa tuổi của trẻ. Để tránh được những sai lầm trong cách kỉ luật con theo từng độ tuổi, bố mẹ có thể tham khảo những cách dưới đây.
1. Trẻ chập chững biết đi
Chúng ta không nên kỷ luật một đứa trẻ dưới 1 tuổi bằng những hình thức khác ngoài việc liên tục nói “không” và vỗ nhẹ vào tay để chúng hiểu được sự cần thiết của việc không chạm vào những đồ dễ vỡ, dễ cháy, không cho vào miệng những đồ dễ hóc, dễ ngộ độc.
Khi trẻ bắt đầu chập chững biết đi, bạn nên chuẩn bị tinh thần để ứng phó với những tình huống trẻ không nghe lời, làm đổ vỡ đồ hay gây ra những tình huống nguy hiểm. Tuy nhiên, cha mẹ cũng cần nhớ, sự bướng bỉnh, bất chấp của trẻ trong thời gian này có thể bắt đầu từ những nguyên nhân khác như: bị ốm, sợ hãi, tò mò,…
Ở độ tuổi này, bước đầu tiên trong chiến thuật trách phạt trẻ hợp lý là đánh lạc hướng chúng bằng cách gây chú ý với trẻ bằng những thứ tích cực hơn. Nếu chiêu này không áp dụng được, cha mẹ có thể thử làm một trong những điều sau:
2. Trẻ ở độ tuổi mầm non
Trẻ mầm non đã ý thức hơn về đúng – sai và có thể chịu trách nhiệm về hành động của mình. Tuy nhiên, chúng thường thích bắt chước hành vi của người lớn nên làm những thứ giống cha mẹ như trang điểm, sử dụng dụng cụ trong bếp, lau sàn,…để tỏ ra mình có ích. Các trường hợp như vậy, cha mẹ không nên trách phạt trẻ. Khi trẻ bắt nạt bạn, ngỗ nghịch, nói dối, hay cãi, không chịu chia sẻ,… thì bạn mới nên kỉ luật con.
Hình thức kỷ thuật phù hợp với những hành vi chưa đúng của trẻ mầm non bao gồm:
3. Trẻ ở độ tuổi tiểu học
Đây là thời điểm cái tôi của trẻ lớn dần, chúng bắt đầu suy nghĩ đến bản thân nhiều hơn và mong muốn được tự do làm những điều mình thích. Điều quan trọng mà bố mẹ cần làm đó là cho phép trẻ được tự do ở một mức độ nhất định và phải tôn trọng ranh giới cũng như quyền của người khác.
Để thực hiện điều này, cha mẹ hãy cho phép trẻ tự đưa ra lựa chọn liên quan đến việc mặc gì, ăn gì, tham gia các hoạt động hay theo đuổi sở thích gì. Tuy nhiên, khi trẻ có những hành động và cách hành xử không đúng, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp như:
4. Trẻ lớn hơn
Khi dần lớn khôn và trưởng thành, trẻ có nhu cầu được tự do, bày tỏ suy nghĩ và khám phá ra mình là ai. Bạn sẽ thấy tính cách của trẻ có sự thay đổi theo những hướng khác nhau. Cũng như mọi giai đoạn khác nhau của cuộc đời, cha mẹ cần nhẫn nại, quan tâm trẻ và xử lý bằng sự kiên quyết khi trẻ có những hành động không đúng.
Những hình thức kỷ thuật có thể chấp nhận được nhất dành cho trẻ ở độ tuổi này bao gồm:
Kỷ luật có nghĩa là dạy trẻ hành vi ứng xử thích hợp, giúp trẻ nhận ra cái sai của mình. Kỷ luật không có nghĩa là nhục mạ hay gây ra tổn thương cho trẻ. Hãy thật kiên nhẫn và bao dung với trẻ khi kỷ luật chúng bố mẹ nhé!
Lika-k12school
